Theo số liệu của Bộ Y tế, chỉ trong vòng 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 13-15 tuổi đã gia tăng một cách đáng kể. (từ 3,5% năm 2022 lên 8,0% năm 2023).
Sử dụng thuốc lá điện tử cao ở nhóm tuổi trẻ (15 – 24 tuổi) với tỉ lệ là 7,3%;Nhóm tuổi 25 – 44 tuổi là 3,2% và Nhóm tuổi 45 – 64 tuổi là 1,4%. Điều này cho thấy việc phòng chống tác hại thuốc lá học đường đang là vấn đề vô cùng cấp thiết. Mức độ sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng trong giới trẻ Việt Nam đang ở mức cao, đặc biệt khi so sánh với các chỉ số về sử dụng thuốc lá truyền thống.
Trước thực trang trên tại một số trường học các trường học đã có nhiều những sáng kiến những cách tuyên truyền hay để giúp học sinh hiểu từ đó thay đổi hành vi tránh xa cám dỗ của thuốc lá điện tử, trường THCS Nam Trung Yên, phường Yên Hoà, Hà Nội là một trong số đó.
Học sinh đồng diễn vũ đạo theo bài hát “Nam Trung Yên không khói thuốc”.
Theo đó, trong khuôn khổ Câu lạc bộ Hè dành cho học sinh khối 6 và 7, thầy cô giáo trường THCS Nam Trung Yên đã tổ chức buổi chuyên đề kĩ năng sống với hai nội dung thiết thực và thời sự, đó là “Nói không với thuốc lá” và “Sử dụng mạng xã hội an toàn’.
Đặc biệt, chuyên đề ‘Nói không với thuốc lá’ các thầy cô giáo của trường THCS Nam Trung Yên đã có các cách truyền tải thông điệp rất sáng tạo, cuốn hút. Không phải là những bài giảng khô khan với những lý thuyết cứng nhắc. Học sinh sẽ được tham gia trò chơi đuổi hình bắt chữ trong đó có các câu hỏi về tác hại của thuốc lá điện tử, các chất độc có chứa trong thuốc lá điện tử. Học sinh được xem video thực tế, sau đó chia các nhóm nhỏ làm bài tập nhóm và cuối cùng là phần cam kết sau khi kết thúc buổi học.
Điểm nhấn của buổi sinh hoạt chuyên đề lần này của cô và trò Nam Trung Yên là học sinh được tham gia đồng diễn theo bài hát “Nam Trung Yên không khói thuốc”.
Thông qua các hoạt động như vậy, học sinh được trang bị kiến thức về các loại thuốc lá thế hệ mới cũng như tác hại nghiêm trọng của chúng đối với sức khỏe thể chất và tinh thần. Đặc biệt học sinh biết được các kỹ năng từ chối sử dụng thuốc lá điện tử,biết cách bảo vệ mình trước những lời mời chào, rủ rê lôi kéo thử hút thuốc vì tò mò hay muốn thể hiện.
Em N.B.Quyên học sinh lớp 6 chi sẻ: “Con được các cô dậy về các thành phần của thuốc lá điện tử và tác hại của của thuốc lá điện tử qua các video và hình ảnh. Thuốc lá điện tử có nicotin, có chất trong động cơ xe ô tô…Cô còn so sánh hình ảnh của người sử dụng thuốc lá điện tử với người không sử dụng nên con có thể nhận ra ngay được hút thuốc lá độc hại như thế nào. Con thích nhất trò chơi đuổi hình bắt chữ vì nhờ thế mà con nhớ nhanh hơn’.
Tương tự như em Q, em N. M. Anh một học sinh lớp 6 khác cũng cho hay, sau khi học xong buổi học này con biết trong thuốc lá điện tử có chứa nicotin đây là một chất gây nghiện rất độc hại gây ung thư, bệnh tim mạch và nhiều bệnh khác nữa…
Phòng chống tác hại thuốc lá điện tử là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của nhà trường
Chia sẻ với phóng viên, Ths.Nguyễn Đức Thành – Phó Hiệu trưởng trường THCS Nam Trung Yên cho biết, phòng chống tác hại của thuốc lá và xây dựng ngôi trường không khói thuốc là một chủ trương lớn của thành phố cũng như ngành giáo dục. Do đó, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá và thuốc lá điện tử trong nhà trường cũng luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp ngành quận Cầu Giấy trước đây và phường Yên Hòa hiện nay.
Trường THCS Nam Trung Yên cũng xác định đây là nhiệm vụ thường xuyên liên tục. Vì thế, ngay từ đầu năm học nhà trường áp dụng các một sô biện pháp mạnh đó là: Đưa công tác phòng chống tác hại của thuốc lá vào nội quy quy định và chấm thi đua giữa các lớp ngay từ đầu năm học. Nếu cá nhân, tập thể vi phạm sẽ trừ điểm thi đua hoặc kỷ luật tùy theo mức độ vi phạm. Song song với đó, để thông điệp được lan tỏa thường xuyên, liên tục nhà trường cho in biển báo ở cổng trường về xây dựng trường học không khói thuốc. Các cảnh báo về tác hại của thuốc lá điện tử được in tại khu vực hành lang lớp học giúp học sinh biết và ghi nhớ hàng ngày.
Thầy Thành cũng nhấn mạnh, đặc biệt, ngay khi bước vào đầu năm học mới, nhà trường tổ chức buổi tập trung dưới sân trường trong đó có nội dung phổ biến về tác hại của thuốc lá điện tử. Vào các buổi sinh hoạt lớp ở tuần thứ hai của tháng chín, và đặc biệt trong tháng 10 thì nhà trường tiếp tục đẩy mạnh hoạt động này. Các giáo viên chủ nhiệm lớp sẽ được cung cấp tài liệu chi tiết về phòng chống tác hại thuốc lá để phổ biến giáo dục cho học sinh…
Nhờ những biện pháp tích cực đó trong vài năm trở lại đây trường THCS Nam Trung Yên không có hiện tượng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong trường học.
Tuy nhiên, thầy Thành cũng lo lắng, lứa tuổi học sinh trung học cơ sở là lứa tuổi có sự thay đổi lớn về thể chất và tinh thần đặc biệt là muốn tìm tòi, khám phá nên việc để giúp các em ‘nói không với thuốc lá điện tử’ cũng cần linh hoạt, nhiều cách phải sáng tạo để thu hút sự quan tâm của các em. Bởi lẽ, đã có không ít tình trạng các em sử dụng thuốc lá điện tử ngoài nhà trường, vì thế nên rất khó kiểm soát, đó là chưa kể hiện tượng mua bán thuốc lá điện tử trên trang các trang mạng vẫn còn đang khá dễ dàng.
‘Có nhiều em, trong lúc đi học thêm hoặc ngày nghỉ mới sử dụng thuốc lá điện tử mà không sử dụng trong nhà trường, do đó ngoài sự giám sát giáo dục của nhà trường thì cần có sự quản lý giám sát của gia đình nếu không có thể vẫn có hiện tượng học sinh hút thuốc lá mà nhà trường không biết’, thầy Thành nhấn mạnh.
Tại Việt Nam, qua tổng hợp báo cáo của gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cho thấy: chỉ tính riêng năm 2023, đã có 1.224 ca nhập viện do sử dụng TLĐT, TLNN. Triệu chứng khi nhập viện chủ yếu do: dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp. Thời gian sử dụng: Sử dụng lần đầu tiên: 81 người; Đã từng dùng một thời gian: 1.143 người.
Một nghiên cứu mới công bố của Trường Đại học Y tế công cộng được hỗ trợ bởi Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá và Tổ chức Y tế Cộng đồng toàn cầu Vital Strategies cho thấy, trong giai đoạn tháng 10 – 12/2023, trên 3.801 học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 tại 11 tỉnh, thành ở Việt Nam có 96,2% và 37,8% học sinh nhận thức được sự tồn tại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Trong đó 14% đã từng sử dụng thử thuốc lá điện tử và 7% hiện đang sử dụng trong 30 ngày qua. Tỷ lệ này đối với thuốc lá nung nóng là 1,8% đã từng sử dụng và 1,0% hiện đang sử dụng.